Σήμερα συζητάμε για ένα θέμα κρίσιμο για το μέλλον της Ελλάδας στην ψηφιακή εποχή: τη γλώσσα στην εκπαίδευση της πληροφορικής. Έχουμε μιλήσει για τα πλεονεκτήματα τόσο της ελληνικής όσο και της αγγλικής γλώσσας, και για την ιδανική δίγλωσση προσέγγιση. Ωστόσο, υπάρχει ένα χάσμα ανάμεσα στο “τι θα έπρεπε να γίνεται” και το “τι πραγματικά γίνεται” στην Ελλάδα. Ας επικεντρωθούμε σε αυτά που δεν γίνονται ή δεν γίνονται επαρκώς, και πώς αυτό επηρεάζει τους νέους επιστήμονες πληροφορικής και την οικονομία μας.
Η θεωρία της δίγλωσσης προσέγγισης είναι η βέλτιστη, αλλά στην πράξη, συχνά υστερούμε. Υπάρχουν κρίσιμα σημεία όπου η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύεται πλήρως τις δυνατότητες ή αντιμετωπίζει ελλείψεις, ιδιαίτερα σε σύγκριση με πιο προηγμένες τεχνολογικά χώρες.
1. Ανεπαρκής Έκθεση στην Αγγλική Τεχνική Ορολογία από Νωρίς
Παρόλο που η τριτοβάθμια εκπαίδευση κάνει φιλότιμες προσπάθειες, συχνά η έλλειψη συστηματικής και εντατικής έκθεσης στην αγγλική τεχνική ορολογία ξεκινά από πολύ νωρίς, ακόμη και πριν το πανεπιστήμιο.
- Στην Πρωτοβάθμια/Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Η διδασκαλία των βασικών εννοιών της πληροφορικής σε αυτά τα επίπεδα γίνεται αποκλειστικά στα ελληνικά, χωρίς παράλληλη εισαγωγή των αντίστοιχων αγγλικών όρων. Αυτό δημιουργεί ένα αρχικό γλωσσικό ‘φράγμα’ που οι φοιτητές καλούνται να υπερπηδήσουν απότομα στο πανεπιστήμιο. Δεν τους εξοικειώνουμε με όρους όπως “bug”, “debugging”, “input/output”, “server” ή “network” από μικρή ηλικία, παρά το ότι είναι πλέον παγκόσμιοι.
- Έλλειψη Αγγλόφωνου Τεχνικού Υλικού: Δεν ενθαρρύνεται επαρκώς η χρήση αυθεντικού αγγλόφωνου υλικού (π.χ., τεχνικά άρθρα, tutorials, τεκμηριώσεις λογισμικού) στις τάξεις. Η έμφαση πέφτει κυρίως σε μεταφρασμένα βιβλία ή σημειώσεις, κάτι που απομακρύνει τους φοιτητές από την ‘πραγματική’ γλώσσα του κλάδου.
2. Περιορισμένες Ευκαιρίες για Πρακτική Εφαρμογή της Αγγλικής
Ενώ οι φοιτητές μπορεί να διαβάζουν αγγλικά βιβλία, οι ευκαιρίες για πρακτική εφαρμογή και χρήση της αγγλικής στην καθημερινή πληροφορική πράξη είναι περιορισμένες.
- Ομαδικές Εργασίες και Παρουσιάσεις: Σπάνια απαιτείται από τους φοιτητές να εκπονούν ομαδικές εργασίες ή να κάνουν παρουσιάσεις εξ ολοκλήρου στα αγγλικά, με έμφαση στην τεχνική ορολογία. Αυτό τους στερεί την ευκαιρία να αναπτύξουν την ικανότητα να εκφράζονται με ακρίβεια σε τεχνικό επίπεδο στα αγγλικά, κάτι που είναι κρίσιμο σε διεθνείς ομάδες ανάπτυξης.
- Περιορισμένη Συμμετοχή σε Διεθνή Έργα/Erasmus: Ενώ υπάρχουν προγράμματα ανταλλαγών, η συμμετοχή δεν είναι όσο εκτεταμένη θα έπρεπε. Αυτό σημαίνει λιγότερες ευκαιρίες για τους φοιτητές να βιώσουν ένα πλήρως αγγλόφωνο τεχνικό περιβάλλον και να “αναγκαστούν” να βελτιώσουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες εντός του κλάδου.
3. Έμφαση στη Θεωρία έναντι της Πρακτικής Γλωσσικής Δεξιότητας
Η εκπαιδευτική μας προσέγγιση συχνά δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στην κατανόηση της θεωρίας παρά στην ανάπτυξη πρακτικών δεξιοτήτων επικοινωνίας στην αγγλική γλώσσα.
- Εξέταση της Γνώσης, Όχι της Επικοινωνίας: Οι εξετάσεις επικεντρώνονται στην αναπαραγωγή γνώσεων, όχι στην ικανότητα έκφρασης σύνθετων τεχνικών ιδεών στα αγγλικά. Δεν υπάρχουν αρκετές ασκήσεις ή αξιολογήσεις που να προσομοιώνουν την ανάγκη για τεχνική συζήτηση (technical discussion) ή τεκμηρίωση (documentation) στα αγγλικά.
- Περιορισμένες Ξενόγλωσσες Δημοσιεύσεις: Ενώ η ακαδημαϊκή κοινότητα δημοσιεύει σε διεθνή περιοδικά, η ενθάρρυνση των φοιτητών να γράφουν τις διπλωματικές τους εργασίες ή άρθρα εξ ολοκλήρου στα αγγλικά, από τα πρώτα κιόλας στάδια, δεν είναι καθολική πρακτική.
4. Αποσύνδεση με την Αγορά Εργασίας
Η αγορά εργασίας στην πληροφορική είναι παγκοσμιοποιημένη. Ενώ οι εταιρείες ζητούν άριστη γνώση αγγλικών, η εκπαίδευση δεν ευθυγραμμίζεται πάντα επαρκώς με αυτή την απαίτηση.
- Ζήτηση vs. Προσφορά Δεξιοτήτων: Οι ελληνικές εταιρείες τεχνολογίας, πολλές εκ των οποίων έχουν διεθνή πελατεία ή λειτουργούν ως παραρτήματα πολυεθνικών, απαιτούν άριστη γνώση της αγγλικής για την καθημερινή επικοινωνία, τον προγραμματισμό (coding), την τεκμηρίωση (documentation) και τις συσκέψεις. Συχνά, οι απόφοιτοι, παρόλο που είναι άριστοι τεχνικά στα ελληνικά, δυσκολεύονται να ενσωματωθούν άμεσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον.
- Έλλειψη Αγγλόφωνων Πρακτικών Ασκήσεων: Δεν υπάρχουν αρκετές ευκαιρίες για πρακτικές ασκήσεις ή internships σε εταιρείες όπου η επικοινωνία γίνεται αποκλειστικά στα αγγλικά.
5. Απουσία Ενός Ολοκληρωμένου Στρατηγικού Σχεδιασμού
Ενώ κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα κάνει τις δικές του προσπάθειες, λείπει ένας εθνικός, ολοκληρωμένος στρατηγικός σχεδιασμός για την ενσωμάτωση της αγγλικής γλώσσας στην πληροφορική εκπαίδευση, από το σχολείο μέχρι το πανεπιστήμιο.
- Αποσπασματικές Πρωτοβουλίες: Υπάρχουν καλές πρωτοβουλίες, αλλά είναι αποσπασματικές και δεν αποτελούν μέρος ενός συνεκτικού σχεδίου που να διασφαλίζει τη συνέχεια και την εντατικότητα.
Συμπέρασμα
Είναι προφανές ότι πρέπει να ενισχύσουμε δραματικά τη γλωσσική διάσταση στην πληροφορική εκπαίδευση της Ελλάδας. Δεν είναι απλώς θέμα εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας, αλλά θέμα επαγγελματικής επιβίωσης και ανάπτυξης για τους νέους μας. Χωρίς την άριστη γνώση της αγγλικής τεχνικής ορολογίας και την ικανότητα να επικοινωνούν αποτελεσματικά σε αυτή, οι Έλληνες επιστήμονες πληροφορικής θα βρίσκονται σε μειονεκτική θέση στην παγκόσμια αγορά. Το κράτος, τα πανεπιστήμια και οι εταιρείες πρέπει να συνεργαστούν για να γεφυρώσουν αυτό το χάσμα και να εξοπλίσουν τους νέους μας με όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την επιτυχία.
